Als de verkiezingsuitslagen per gemeente binnendruppelen, gaat de aandacht vaak eerst naar de grote steden of de allerkleinste gemeenten. Maar wie écht wil weten hoe Nederland stemt, moet wachten op de uitslag van Apeldoorn. De Veluwse gemeente is al jaren de meest gemiddelde van het land – Nederland in het klein.
Aan de Boerhaavestraat in Apeldoorn-Noord staat een bescheiden pandje dat normaal dienstdoet als trainingsruimte voor scheidsrechters. Maar tijdens de Tweede Kamerverkiezingen van 2023 was dit gebouwtje, De Haven, ineens het middelpunt van de landelijke democratie. Hier bevond zich namelijk het meest gemiddelde stembureau van Nederland, zo bleek uit een analyse van RTL Nieuws.
Bijna 700 Apeldoorners brachten er hun stem uit, en de verdeling van die stemmen kwam zó precies overeen met de landelijke uitslag dat geen enkel ander stembureau in Nederland er dichterbij kwam.
Nederland in het klein
Dat de ‘meest gemiddelde stem’ uit Apeldoorn komt, is geen toeval. De stad is qua bevolkingssamenstelling en stemgedrag al jaren een miniatuurversie van Nederland. In 2012, 2017, 2021 en 2023 was Apeldoorn telkens de gemeente waarvan de uitslag het dichtst in de buurt kwam van het landelijke gemiddelde.
Met zijn mix van stad en dorp, jong en oud, links en rechts, weerspiegelt Apeldoorn precies de politieke diversiteit van het land.
Nieuwe verkiezingen, nieuw hoofdstuk
Of Apeldoorn ook dit jaar opnieuw tot ‘meest gemiddelde gemeente’ wordt uitgeroepen, zal pas blijken als de laatste stemmen zijn geteld. Eén ding is zeker: het gebouw van de Scheidsrechtersvereniging Apeldoorn zal die titel dit keer niet prolongeren – want daar kan vandaag niet worden gestemd.
Toch kijkt heel politiek Nederland stiekem weer naar Apeldoorn, om te zien wat Nederland denkt, voelt en stemt – in het klein.